DE TIJDMACHINE: We nemen je mee terug naar het jaar 1998, het jaar dat het album “Vers Van De Pers” van Vaardigheid verscheen

Voor de tweede editie van “DE TIJDMACHINE” gaan we terug naar 1998. Naar mijn mening is dit het beste Nederlandstalige Hiphop album, tot de komst van Opgezwolle’s “Vloeistof”. Uit de 033, Amersfoort, staan de heren van Vaardigheid op met een donker boombap album. Voor die tijd met een ongekend hoog rapniveau. Ik knal dat ding op play en neem jullie mee in m’n her-kennismaking met een ultieme Nederhop classic: “Vers van de Pers” van Vaardigheid.

Wat meteen opvalt bij het horen bij de eerste raps is een contrast met eerdere Nederhop releases. Het stemgeluid van deze rappers is minder cringy, de flow is soepeler en de rijmschema’s zijn fascinerend en hun tijd vooruit. Ook de plaatsing van de rapvocalen is prettiger dan wat terug te horen valt in de mixes van hun voorgangers. Waar de Osdorp Posse nog termen als ‘Moederneuker’ nodig hadden om de beginselen van Nederrap wat meer naar Hiphop te jagen, hebben de taalmeesters van Vaardigheid bizarre taalkennis. De beat van de intro track is typerend voor die tijd en niet bijster interessant. Het is écht het rijmwerk wat deze groep van de rest onderscheid. Na een korte intro track durven ze gelijk over te gaan in “C4 in 3D” een rasechte turntable track. De drijvende kracht achter Vaardigheid is wijlen DJ Daan, producer en DJ. Op de tweede track van het album kan hij zijn skills tentoonstellen. Niet alleen beatwise maar ook op de cutz was hij in die tijd op een eenzame hoogte. In bijna vier minuten scratched hij op een wijze die later te horen is op tapes van de Executioners en dat soort volk. Ook op scratch gebied is “Vers van de Pers” een innovatief stukje genialiteit. Als je nagaat dat deze scratch track dient als een scratch intro, weliswaar drie keer zo lang als we gewend zijn en pas ná het horen van de eerste raps, moet je erkennen dat dit een origineel begin van een album is. 

Het rapgeweld barst los op “Operatie Maik Tjek” in de vorm van een possecut. De beat heeft een Wu Tangesque sfeer en er staan dus ook gast spitters op deze track. Naast frontmannen Dennis T en Blok horen we enkele Amersfoorstse kompanen van B.R.A.A.F. voorbijkomen. Back to back hoor je de eerste lichting van Nederlandstalige rappers die organisch klonken. Persoonlijk vind ik de gastbijdrage iets zwak als ik het nu terug hoor, maar in die tijd waren ze allemaal aan elkaar gewaagd en keihard. Ook die beat doet het nog steeds goed, echt een stukje Nederlandse rap erfgoed. Na een duistere spoken word voordracht/skit komt het nummer wat mij het meest is bijgebleven na al die jaren. “Gat in m’n Hand”! Deze track geeft me nog steeds die ouwe Mobb Deep vibe. Beat had zo uit de Beatnuts early 90’s collectie kunnen komen maar deze is van Nederlandse bodem. In een story telling fashion brengen de heren een weerspiegeling van het straatleven. Heel hoog staaltje rap ambacht. Mixwise zit alles op zijn plek, de drums laten ruimte over voor de bass en de samples zitten de stem niet in de weg. Alle eerdere Nederlandse rap klonk onderontwikkeld en haast als geforceerd protest geluid. Met “Gat in m’n Hand” halen de Amersfoortse rappers alle twijfel weg of het nog goed zou gaan komen met Nederlandse rap.

Aan het stemgebruik van bijvoorbeeld Spookrijders hoor je dat rappen in het Nederlands nog als een truc werd gezien en met geknepen stemmen werd door dat type rapper weinig aanzien afgedwongen. Ondanks dat ook de eerste werken van artiesten als Yukkie B en Brainpower positief ontvangen werden, waren hun tracks toch wat meer gimmicky. Vaardigheid is verantwoordelijk voor de her introductie van NL boombap Hiphop. Het was een release van Djax Records en kreeg daardoor helaas geen mainstream aandacht, het is dan ook geen mainstream materiaal. Als het qua inhoud niet veel verschilt van Mach&Jesse, De Gekste N.U.A, De Ouwerkerk Kaffers en de Onderhonden dan maakt de delivery wel het verschil, naast de producties en mixes.

In die tijd had je Urban Dancequad, Nicoteen, Postmen en E-Life die in het Engels bezig waren en dat was al gelijk geloofwaardiger dan menig Nederrapper. Op nummers als “Wit met Pit” en “Kan nog veel Meer” hoor je weer die Wu Tang achtige vibe die ik eerder benoemde. De moeiteloosheid in het rijmwerk van dit niveau hoor je pas zes jaar later als via TopNotch het hele land “Vloeistof” van Opgezwolle opgediend krijgt. “Vers van de Pers” is een grimmig obscuur album wat ik nog steeds met plezier terug kan luisteren. Op “Nog Meer” hoor je een East Coast type met Blok aka B Man die opent met lyrische speelsheid op een beat waar je niet op kan stil zitten. Dan volgt er een beatflip voor het deel van Dennis T en die beat had uit de stal van RZA kunnen komen. Op “Blokkendoos & Ander Speeltuig” krijg je een hele flauwe beat, maar waar ik echt kan genieten van de tekst van Blok. Hij rijmt in elke zin al vier keer kort op elkaar dus hoeft niet acht bars dezelfde klanken uit te putten ofzo. Dan volgen er wat cutz van DJ Daan en na wat gebrabbel een te gekke beatflip. Dennis T zet de track voort met een story teller in de trant van het materiaal waar Extince om geroemd is. Voor iedereen die “Afgelopen Donderdag”van Extince kan waarderen zou ik “Blokkendoos en Ander Speeltuig” van Vaardigheid er zeker nog eens bij pakken. Hele dope track, zéker anno 1998!!

Na een gastrapper, die een hele track vult, is het killer duo weer te horen op “Nedroow Terminologie” over een donkere doch opzwepende beat. Weer die RZA achtige piano loop, kenmerkend voor een tijd waarin Nederlandse producers nog een eigen sound moesten ontwikkelen. Op “Tripkanaal” nemen Dennis T en Blok je mee op een bad trip. Onaangekondigd zit je met ze in die tunnel en de loop in kwestie draagt daar geweldig aan bij. Als Dennis T je nog niet naar suikerwater heeft gezet, dan helpt Blok je wel naar de eerste hulp. Nu ik dit album weer aandachtig terug luister is “Serieus Verzekerd” de enige joint die ik echt een filler durf te noemen. De rest van de tracks hebben allemaal een functie in mijn optiek. Ironisch genoeg begint dan de uitro serenade. Verdeeld over vijf hele korte audio cutz krijg je wat geruis en gestumble opgevolgd met een zestien bars freestyle thingy. Dan volgen er nog vijf korte audio cutz met flauwe humor ertussen. Wel grappig, maar ik kon er toen (na een lachbui) weinig mee en dat is niks veranderd. Vergis je niet, na deze melige audio trucage volgt het laatste nummer van het album wat zomaar de beste track van het album zou kunnen zijn. Op “Stijlbijters” hoor je hoe goed Nederlandse rap al was in 1998. Heerlijke beat en moeiteloze rapcoupletten met nog altijd een relevant topic. Één van mijn favoriete refreinen van het album en een zalige productie!  

Dit album als geheel droeg bij aan het cultiveren van die New York sound in Nederhop instrumentals. Zo heeft “Vers van de Pers” ook op productie gebied een kentering veroorzaakt. Hierbij wil ik nogmaals benadrukken hoe hard dit rapwerk was/is gezien de tijd waarin het gemaakt is. Fock al je vooroordelen over 90’s Nederhop en neem de tijd om het te beseffen.

Het album kun je hieronder beluisteren:

Het artikel is geschreven door Dirk Reimerswaal. Foto’s door Murstratus. CD uit de collectie van Murstratus.